MRPiPS (operator programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (FIO)) rozwiązało w trybie natychmiastowym umowę z Fundacją Autonomia po przeprowadzeniu jednodniowego monitoringu, zapowiedzianego tego samego dnia. Rozwiązanie umowy nastąpiło zanim Fundacja otrzymała notatkę w formie karty z monitoringu opracowywanej przez pracowników MRPiPS.
1. 8 grudnia 2016 r. Fundacja Autonomia została poinformowana, że tego samego dnia zostanie przeprowadzony “monitoring” realizacji projektu finansowanego ze środków Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, w trybie nieprzewidzianym umową.
2. 14.12.2016 r. Fundacja otrzymała pismo datowane na 9 grudnia 2016 r. (następnego dnia po kontroli) z decyzją MRPiPS o rozwiązaniu w trybie natychmiastowym umowy z Fundacją Autonomia. Pismo nie posiada sygnatury urzędowej. W dniu otrzymania pisma Fundacja opublikowała oświadczenie.
3. 14 grudnia 2016 r. Fundacja podała do publicznej wiadomości informację o rozwiązaniu umowy przez ministerstwo.
4. 15 grudnia 2016 r. MRPiPS opublikowało informację o przeprowadzonym w Fundacji Autonomia monitoringu. Jest to pierwszy taki przypadek w historii FIO.
5. Z opublikowanego przez Fundację w dniu 21 grudnia 2016 r. oświadczenia wynika, że rozwiązanie umowy nastąpiło zanim Fundacja otrzymała notatkę w formie karty z monitoringu (19 grudnia 2016 r.). Do dnia opublikowania oświadczenia “nie otrzymała informacji od Zleceniodawcy (MRPiPS) o wnioskach ani zaleceniach dotyczących ewentualnie stwierdzonych nieprawidłowości, mających na celu ich usunięcie w terminie nie dłuższym niż 14 dni, o czym jest mowa w §10 ust. 4 umowy nr 95_II/2016. “
6. 11 stycznia 2017 r. Zespół ds interwencji Rady Działalności Pożytku Publicznego podjął próbę mediacji między MRPiPS a Fundacją Autonomia. Notatkę ze spotkania opublikujemy po sporządzeniu jej przez sekretariat RDPP.
7. Dyrektorka Zespołu ds. Równego Traktowania w biurze Rzecznika Praw Obywatelskich – Anna Błaszczak-Banasiak skierowała oficjalne pismo do Andżeliki Wardęgi – Dyrektorki Departamentu Ekonomii Społecznej i Pożytku Publicznego w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie trybu rozwiązania przez MRPiPS umowy o współpracy z Fundacją Autonomia.
8. 18 stycznia 2017 r. Fundacja Autonomia opublikowała oświadczenie, w którym stwierdziła między innymi: “Działania kontrolne […] nie zostały w naszym przypadku uznane za kontrolę w rozumieniu przepisów Umowy i ustawy o kontroli w administracji rządowej, co pozwoliło Ministerstwu ominąć dotychczas stosowane, przewidziane prawem, procedury”.
9. Warte odnotowania jest także, że krótko (pod koniec listopada 2016 r.) przed tzw. monitoringiem w fundacji, zostały złożone w sprawie realizacji projektu interpelacja i zapytanie poselskie do MRPiPS. Pojawiły się w nich zarzuty pod adresem Fundacji Autonomia: zawartość w projekcie “dużego ładunku ideologicznego”, fundacja ma “w […]statucie cele jednoznacznie nawiązujące do poglądów środowisk LGBT”, a także “walkę z nietolerancją ze względu na orientację seksualną”. Posłanka i poseł pytali ministerstwo jak chce ono “to pogodzić z jednoczesnymi działaniami resortu na rzecz silnej pozycji rodziny i małżeństwa w polskim porządku prawno-aksjologicznym”, a także jakie kompetencje miały osoby oceniające wniosek oraz o motywacje pracowników ministerstwa. Ministerstwo w odpowiedzi udzielonej w styczniu 2017 r. poinformowało, że ” to wybrani losowo, niezależni eksperci, a nie pracownicy ministerstwa dokonali oceny oferty złożonej przez Fundację Autonomia” oraz że umowa z fundacją już została rozwiązana.
10. 29 grudnia 2016 r. w interpelacji poselskiej nr 9008 Jerzy Meysztowicz pytał MRPiPS o narzędzia kontroli wykorzystane przez ministra, o planowane i podjęte w tej sprawie działania oraz “Czy Ministerstwo zamierza nadal zmieniać przyjęte standardy współpracy z fundacjami i stowarzyszeniami”.
W odpowiedzi udzielonej w imieniu ministra przez sekretarza stanu w MRPiPS, Krzysztof Michałkiewicz poinformował, że “w toku czynności wyjaśniających stwierdzono naruszenia”, w związku z czym MRPiPS “zgodnie z § 15 ust. 2 umowy określił kwotę dotacji podlegającą zwrotowi. Ponadto, w związku z wykorzystaniem tej dotacji niezgodnie z przeznaczeniem wezwał do zwrotu odsetek w wysokości jak dla zaległości podatkowych, naliczanych począwszy od dnia przekazania dotacji (art. 169 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz § 12 ust. 7 umowy). Dodatkowo, Fundacja zobowiązana jest, zgodnie z § 12 ust. 8 umowy, do zwrotu odsetek bankowych od dotacji za okres od dnia przekazania dotacji do dnia zwrotu (oraz ewentualnych innych przychodów od tych środków, jeżeli miały miejsce). Zleceniobiorca zobowiązany jest w przypadku zwrotu dotacji wskazać kwotę odsetek i ewentualnych innych przychodów (§ 12 ust. 8 umowy). Organizacja winna jest zatem określić kwotę osiągniętych z tego tytułu przychodów.”. “Nie wyklucza ewentualnego dochodzenia przez Ministra kwoty dotacji podlegającej zwrotowi z mocy prawa z uwagi na jej wydatkowanie niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranie w nadmiernej wysokości, co do których nie istnieje obecnie możliwość oszacowania.” Poinformował również, że “Ministerstwo dokona analizy złożonego przez Fundację sprawozdania z realizacji zadania”. Zapewnił, że “zasady współpracy Ministerstwa z organizacjami pozarządowymi pozostają na wysokim poziomie”.
11. 30 stycznia 2017 r. posłanka Ewa Lieder w interpelacji poselskiej skierowanej do MRPiPS zapytała między innymi o podstawę prawną przeprowadzenia wizyty monitorującej, o przyczynę braku możliwości odniesienia się do zarzutów Ministerstwa przez Fundaję Autonomia oraz o regulamin prowadzenia wizyty monitorującej.
Sekretarz stanu w MRPiPS, Krzysztof Michałkiewicz, w odpowiedzi na interpelację poinformował, że
*[podjęte czynności] nie była to kontrola w rozumieniu ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej”, a “rozwiązanie przez organ ze skutkiem natychmiastowym umowy o zlecenie realizacji zadania publicznego nie musi być poprzedzone przeprowadzeniem kontroli”.
* Minister twierdzi, że ” Informacje o niezgodnej z umową realizacji tego zadania organ może czerpać z różnych źródeł”, a “W toku monitoringu przeprowadzonego w dniu 8 grudnia 2016 r. w Fundacji Autonomia pracownicy Ministerstwa potwierdzili rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym a ofertą, co do których organ powziął uprzednio informację z innych źródeł”.
*Poinformował także, że ” Fundacja w dniu 26 stycznia 2017 r. zwróciła niewykorzystaną kwotę dotacji w wysokości 12 900,02 zł.”
* Według Ministra “postęp merytoryczny realizacji projektów z Programu FIO podczas wizyt monitorujących jest weryfikowany w oparciu o wystandaryzowaną kartę monitoringu m.in. w zakresie: skali realizowanych zadań, zgodności działań z harmonogramem w zakresie terminowości oraz poziomu osiągniętych rezultatów na dzień monitoringu i zasobów kadrowych. “
Nie podał podstawy prawnej przeprowadzenia przez ministerstwo “monitoringu”.
Regulamin konkursu FIO 2016 w części poświęconej kontroli nie przewiduje zastosowania “monitoringu”, ani nie określa zasad przeprowadzania kontroli.
12. Fundacja Autonomia opublikowała na swojej stronie kalendarium sprawy.