Konstytucja w art. 18 stanowi, że „Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.”.
Fundacja Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris promuje „Samorządową Kartą Praw Rodziny”. Karta ta uchwałami jednostek samorządu terytorialnego wprowadzana jest do lokalnego porządku prawnego. W treści Karty pojawia się sformułowanie w myśl, którego „Programy współpracy z organizacjami społecznym powinny uwzględniać zasadę wzmacniania rodziny i małżeństwa oraz wykluczać finansowanie projektów, które godzą w te wartości”. Uzasadnienie tego dokumentu uszczegóławia: „Programy współpracy z organizacjami społecznym powinny uwzględniać zasadę wzmacniania rodziny
i małżeństwa oraz wykluczać finasowanie projektów, które godzą w te wartości. Konieczne jest w szczególności wyłączenie możliwości przeznaczania środków publicznych na projekty podważające konstytucyjna tożsamość małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny lub autonomię rodziny. Także regulaminy samorządowych konkursów dla organizacji społecznych powinny uzupełniać standardy wzmacniające rodzinę i małżeństwo oraz wykluczające przeznaczenie środków na działania podważające konstytucyjne fundamenty prawa rodzinnego lub godzące w prawa obywateli.”. (2)
Ordo Iuris podnosi tutaj serię fałszywych tez w myśl których:
1) rodzinę tworzy wyłącznie małżeństwo;
2) z ochrony prawna małżeństwa oraz rodziny wynika zakaz wszelkiej prawnej instytucjonalizacji związków innych niż małżeństwo;
3) rodzinę małżeńską należy chronić z wykluczeniem innych form pożycia (3) ludzkiego;
4) inne formy pożycia ludzkiego szkodzą konstytucyjnie chronionej rodzinne małżeńskiej, w związku z czym powinny być wykluczone;
5) władze publiczne w tym samorządowe mogą być zaangażowane światopoglądowo.
Rodzina jest pojęciem oddzielnym od małżeństwa (4). Rodzinę tworzą zarówno babcia samotnie wychowując wnuka, jak i żyjąca w konkubinacie para (5). W tym drugim przypadku może być to nawet para jednopłciowa, tak wynika choćby z praktyki administracyjnej Ośrodków Pomocy Społecznej (6) na gruncie art. 6 pkt 14 ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1507 z późn. zm.) rodzina – osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Ordo Iuris lekceważy tu zupełnie nie tylko orzecznictwo Sądu Najwyższego odnoszące się do regulacji statutu prawnego konkubinatów hetero i homoseksualnych (7), ale też orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (8) i Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (9) wraz z aktami prawnymi na podstawie których ferują one wyroki.
W żaden sposób nie można zgodzić się z tezą o zakazie instytucjonalizacji prawnej innych niż małżeństwo związków. Prof. Piotr Winczorek stwierdza, że: „Nie wynika jednak z art. 18 Konstytucji, iż istnienie związków [homoseksualnych- M.D.] tego rodzaju jest przez prawo zakazane.”. (10). Pogląd ten szczegółowo i dogłębnie analizuje Prof. Lech Garlicki w komentarzu do ustawy zasadniczej. Autor ten omawia brak możliwości rozszerzenia małżeństwa na związki jednopłciowe, opowiada się – jak większość doktryny – za możliwością legalizacji innej niż małżeństwo instytucji kanalizującej pożycie w tym także pożycia jednopłciowego, oraz zdecydowanie odrzuca poglądy rzeczników zakazu takiej instytucjonalizacji. (11).
Mając powyższe na uwadze wszystkie tezy podnoszone przez Ordo Iuris i jednostki samorządu terytorialnego przyjmujące Samorządową Kartą Praw Rodziny opierają się nie na prawie takim jakie ono faktycznie jest, ale dyskryminującym ze względu na orientację seksualną stygmatyzowaniu i wykluczaniu mniejszości homoseksualnych. Stan taki jest oczywiście niedopuszczalny z perspektywy art. 32 ust. 2 ustawy zasadniczej. Ponadto władze samorządowe pomijają to, że Samorządowe Karty Praw Rodziny w rażący sposób naruszają art. 25 ust. 2 Konstytucji w zakresie w jakim naruszają zasadę bezstronności światopoglądowej władz publicznych.
Nie jest zatem dopuszczalne wykluczanie pod hasłem ochrony rodziny i małżeństwa tych organizacji społecznych, które opowiadają się za instytucjonalizacją pożycia par jednopłciowych i ochrona tej grupy przed dyskryminacją. Zgodnie z polskim porządkiem prawnym, wszystkie akty prawne w tym akty prawa lokalnego ustanawiane przez jednostki samorządu terytorialnego muszą być zgodne z Konstytucją jako najwyższym krajowym aktem prawnym. Ordo Iuris i niektóre jednostki samorządu terytorialnego usiłują obejść Konstytucję i wiążące Polskę prawo międzynarodowe celem propagowania sprzecznych z prawem idei. Działanie takie należy jednoznacznie uznać za nielegalne i nieważne w punktu widzenia prawa.
(1) Samorządowa Karta Praw Rodziny, s. 3.
(2) Projekt uzasadnia Samorządowej Karty Rodziny dostępny pod adresem internetowym https://www.kartarodzin.pl/ s. 6.
(3) Pod pojęciem pożycia należy rozumieć, współżycie seksualne, wspólne gospodarowanie oraz więź emocjonalną.
(4) Zob. P. Winczorek, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Liber, Warszawa 2008, s. 54.
(5) Por. A. Zielonacki, Prawo do zawarcia małżeństwa i założenie rodziny [w:] Prawa człowieka: Model prawny, R. Wieruszewski (red.), Zakł. Nar. im. Ossolińskich, Wrocław 1991.
(6) https://katowice.wyborcza.pl/katowice/1,35063,4341134.html?disableRedirects=true dostęp z 11 marca 2020 r.
(7) Wyroku Sądu Najwyższego z 6 grudnia 2007 r., Sygn. akt IV CSK 301/07.
(8) (zob.) wyrok ETPC z dnia 24 czerwca 2010 r., na podstawie skargi Schalk i Kopf przeciwko Austrii, Sygn. akt 30141/04. Wyrok ETPC z dnia 14 grudnia 2017 r., na podstawie skargi Orlandii i inni przeciwko Włochom, Sygn. akt. 26431/12.
(9) Wyrok ETS z 1 kwietnia 2008 r., Tadao Maruko przeciwko Versorgungsanstalt der deutschen Bühnen Sygn. akt C 267/06.
(10) Zob. P. Winczorek, Komentarz do Konstytucji… , s. 54.
(11) L. Garlicki, Komentarz do art. 18 Konstytucji [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz.
L. Garlicki, M. Zubik (red.), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2016, s. 494 – 497.